Testy zderzeniowe samochodów Euro NCAP, czyli jak badane jest bezpieczeństwo aut

Euro NCAP – czym jest Program Oceny Nowego Samochodu?

Euro NCAP, czyli New Car Assessment Programme (Program Oceny Nowego Samochodu), to organizacja, która testuje bezpieczeństwo wszystkich samochodów sprzedawanych w Europie. Weryfikacji nie są poddawane standardowe parametry pojazdu jak zużycie paliwa, bezawaryjność czy osiągi. Ocenie podlega wyłącznie bezpieczeństwo danego auta w momencie kolizji. Jak działa organizacja Euro NCAP? Od 1997 roku kupuje anonimowo nowe samochody i przeprowadza na nich testy zderzeniowe, podczas których sprawdza poziom bezpieczeństwa.

Członkami Euro NCAP są m.in. departamenty transportu Niemiec, Wielkiej Brytanii, Holandii, Luksemburga i Szwecji, a także instytut ADAC, DEKRA oraz FIA, czyli Międzynarodowa Organizacja Sportów Motorowych. Te organizacje dysponują budżetem pozwalającym na zakup odpowiedniej liczby aut i przeprowadzenie testów bezpieczeństwa. Dlaczego auta są kupowane anonimowo, a nie dostarczane przez producentów? W ten sposób Euro NCAP chce uniknąć podważania wiarygodności testów i zarzutu, że badania były prowadzone na specjalnie przygotowanych egzemplarzach.

Jeszcze przed powstaniem Euro NCAP wielu producentów podkreślało bezpieczeństwo swoich pojazdów, bazując na wynikach własnych badań, w tym także crashtestów. Niestety poszczególne analizy były prowadzone według indywidualnego klucza, przez co trudno było je ze sobą porównać. Testy zderzeniowe Euro NCAP są wykonywane według jednolitych zasad, dlatego wyniki osiągane przez poszczególne pojazdy można ze sobą porównywać.

Bezpieczne samochody – jak przebiegają testy zderzeniowe Euro NCAP?

Celem testów zderzeniowych organizowanych przez Euro NCAP jest odzwierciedlenie sytuacji, jakie mogą wydarzyć się na drodze. Każde auto jest poddawane całej serii badań, które uwzględniają nawet bardzo rozwinięte technologicznie systemy bezpieczeństwa (system awaryjnego hamowania, asystent pasa ruchu). W crashtestach uczestniczą specjalnie przygotowane manekiny wyposażone w sieć sensorów analizujących, co dzieje się z ciałem człowieka podczas wypadku. Sprawdzane są zagrożenia dotyczące dorosłych, dzieci i niemowląt.

Testy zderzeniowe Euro NCAP obejmują:

• Test zderzenia czołowego, który jest podzielony na dwie części:
  • uderzenie czołowe całą powierzchnią w nieruchomą ścianę przy prędkości 50 km/h,
  • zderzenie czołowe powierzchnią 50% przodu pojazdu z mobilną przeszkodą o masie 1400 kg, przy którym testowany pojazd oraz wózek z obciążeniem jadą naprzeciw siebie z jednakową prędkością 50 km/h.

Podczas badania weryfikowane jest przede wszystkim działanie poduszek powietrznych, pasów bezpieczeństwa oraz wytrzymałość konstrukcji karoserii. Szczegółowo analizowana jest strefa zgniotu w miejscu zderzenia.

• Test zderzenia bocznego z innym pojazdem weryfikuje bezpieczeństwo pasażerów w przypadku, kiedy samochód zostanie uderzony z boku przez inne auto. Podczas badania w drzwi testowanego auta wjeżdża specjalnie przygotowany wózek o szerokości 1,5 m i długości 50 cm. Bariera zbliża się do pojazdu z prędkością 50 km/h. Centralny punkt uderzenia przypada w osi obrotu uda kierowcy w stawie biodrowym. Podczas testu zderzenia bocznego sprawdzana jest strefa zgniotu, czyli wytrzymałość struktury karoserii oraz działanie bocznych i kurtynowych poduszek powietrznych.
• Test zderzenia bocznego z trwałą przeszkodą badający sytuację, w której kierowca straci panowanie nad pojazdem i auto w poślizgu uderza bokiem z prędkością 29 km/h w trwałą przeszkodę o średnicy 25,4 cm (latarnia, drzewo). Analogicznie jak we wcześniejszym badaniu analizowana jest strefa zgniotu oraz działanie bocznych i kurtynowych poduszek powietrznych.
• Test bezpieczeństwa pieszych, podczas którego sprawdzane są rozwiązania technologiczne chroniące pieszego w momencie kolizji. Symulacja jest przeprowadzana z dorosłymi oraz dziećmi. To pozwala zweryfikować, jak poszczególne elementy poszycia samochodu zachowują się w kontakcie z człowiekiem. Pod uwagę brane są cztery punkty, w które zostają wystrzelone manekiny:
  • zderzak, czyli nogi osoby dorosłej,
  • okolice reflektorów, czyli uda dorosłego przechodnia,
  • maska, czyli głowa dziecka,
  • maska bliżej kabiny, czyli głowa dorosłego.

W każdym przypadku prędkość zderzenia wynosi 40 km/h.

Testy zderzeniowe fotelików dla dzieci i systemów bezpieczeństwa w pojeździe

W testach zderzeniowych fotelików oraz systemów bezpieczeństwa wykorzystywane są manekiny, które budową odpowiadają dzieciom w wieku 18 miesięcy i 3 lat. Manekiny montowane są w fotelikach na tylnej kanapie samochodu. W ramach testów zderzeniowych Euro NCAP wykonuje:

• Test whiplash, czyli badanie sprawdzające, jak skutecznie konstrukcja pojazdu, a w szczególności fotela, chroni karki pasażerów podczas uderzenia. Skutki takiej kolizji pomagają zniwelować odpowiednio ukształtowane zagłówki.
• Test asystenta prędkości i systemów przypominających o niezapiętych pasach, który weryfikuje prawidłowe działanie modułów przypominających o ograniczeniu prędkości oraz konieczności zapięcia pasów bezpieczeństwa.
• Test systemu automatycznego hamowania, który jest wykonywany w warunkach symulujących trzy różne rodzaje dróg – w mieście, w terenie niezabudowanym oraz na autostradzie. Badanie weryfikuje, czy pojazd będzie w stanie zatrzymać się w celu uniknięcia kolizji lub wyhamować tak, aby do minimum ograniczyć jej skutki.
• Test systemów kontroli stabilizacji pojazdów, który kontroluje moduły mające zapobiec wpadnięciu samochodu w poślizg. Opanowanie auta w czasie poślizgu jest najtrudniejszym zadaniem dla kierowcy. Euro NCAP weryfikuje, w jakim stopniu systemy zamontowane w pojeździe są w stanie zapobiec takiej sytuacji.

Bezpieczeństwo samochodów – jak wygląda analiza wyników testów zderzeniowych Euro NCAP?

Po wykonaniu wszystkich testów przygotowywane są cztery niezależne opinie:

• Ochrona dorosłych pasażerów, czyli analiza testów wykonanych z użyciem manekinów umieszczonych na przednich fotelach. Poziom ochrony dorosłych pasażerów jest oceniany na podstawie testu zderzenia czołowego i bocznego oraz urazu kręgosłupa szyjnego. Ponadto analizowane są także środki wspomagające szybkie i bezpieczne ratowanie oraz wyprowadzanie pasażerów z uszkodzonego pojazdu.
• Ochrona dzieci, czyli analiza zderzenia czołowego i bocznego obejmująca następujące aspekty:
  • ochrona oferowana przez urządzenia przytrzymujące dla dzieci siedzących z tyłu.
  • zdolność pojazdu do przewożenia różnych modeli fotelików dziecięcych.
• Ochrona innych uczestników ruchu, czyli weryfikacja poziomu ochrony, jaki zapewniają pojazdy dla pieszych i rowerzystów, z którymi mogą się zderzyć. Analizowane jest przede wszystkim ryzyko urazów głowy, miednicy oraz górnej i dolnej części nogi pieszego. Dodatkowe punkty są przyznawane modelom aut wyposażonych w autonomiczny system hamowania awaryjnego, który rozpoznaje pieszych i rowerzystów.
• Systemy asystujące, czyli analiza wykonywana na podstawie testów najważniejszych technologii wspomagających kierowcę, które mają wspierać bezpieczną jazdę a tym samym unikać lub ograniczać skutki wypadków. Ocena Euro NCAP obejmuje funkcjonalność i wydajność systemu w trakcie normalnej jazdy oraz w momencie wypadku.

Testy zderzeniowe Euro NCAP – jak interpretować przyznane oceny?

Szczegółowe wyniki testów są publikowane na stronie Euro NCAP. Ich interpretacja może być jednak dla przeciętnego kierowcy dosyć kłopotliwa. Dlatego organizacja stworzyła skalę ocen od 1 do 5 gwiazdek. Największa liczba punktów oznacza najwyższy poziom bezpieczeństwa w danym teście. Warto przy tym pamiętać, że podczas kolizji duży SUV jak Volvo C40 zachowa się inaczej niż kompaktowy Ford Fiesta. Pomimo że oba modele zdobyły najwyższą ocenę 5 gwiazdek. Im większe i wyższe auto, tym lepszy poziom ochrony w czasie wypadku. Czasami pojazd typu SUV z 4 gwiazdkami w teście może okazać się bezpieczniejszy podczas kolizji niż małe, miejskie auto z maksymalną oceną. Dlatego specjaliści Euro NCAP ustalili, że bezpieczeństwo samochodów może być oceniane jedynie pomiędzy modelami tej samej klasy.

Poszczególne oceny przyznane przez Euro NCAP należy interpretować w następujący sposób:

• 5 gwiazdek – pojazd zapewniający wysoki poziom ochrony w czasie kolizji, dobrze wyposażony w zakresie bezpieczeństwa,
• 4 gwiazdki – pojazd zapewniający wysoki poziom bezpieczeństwa, może być wyposażony w dodatkowe systemy pomagające uniknąć kolizji,
• 3 gwiazdki – pojazd oferuje poziom bezpieczeństwa od średniego do dobrego, ale nie jest wyposażony w systemy wspomagające unikanie kolizji,
• 2 gwiazdki – pojazd oferuje przeciętny poziom ochrony w momencie wypadku i nie jest wyposażony w systemy pomagające uniknąć kolizji.
• 1 gwiazdka – pojazd oferujący marginalny poziom ochrony w chwili wypadku.

W 2016 roku Euro NCAP wprowadziło system podwójnych ocen, który jednak nie obejmuje wszystkich badanych pojazdów. Co to oznacza w praktyce? Dwie oceny przy teście zderzeniowym danego modelu oznaczają, że poza bazową wersją testowano także egzemplarz z dodatkowymi elementami wyposażenia, które są oferowane za dopłatą. W tym przypadku szansę na wyższą ocenę mają producenci, którzy w podstawowych wersjach swoich modeli oferują nowoczesne systemy jak asystent hamowania, pasa ruchu czy martwego pola w lusterkach.

Testy zderzeniowe – jak długo obowiązują gwiazdki przyznane danemu modelowi?

Gwiazdki przyznane przez Euro NCAP w czasie testów zderzeniowych po 6 latach tracą swoją ważność. W chwili wprowadzenia do sprzedaży i wykonania badań można zakładać, że wszystkie egzemplarze danego modelu będą zachowywać się podobnie. Nie wiadomo jednak, jak zmienią się te parametry w przypadku kolejnego modelu lub nawet po liftingu testowanego auta.

Euro NCAP przyznaje gwiazdki na 6 lat, ale istnieje możliwość ponownego wykonania testów w celu sprawdzenia, czy dany model w dalszym ciągu spełnia określone wymogi. Jednocześnie co roku przeprowadzane są analizy, które mają zweryfikować, czy elementy wyposażenia z zakresu bezpieczeństwa są nadal dostępne w wybranym modelu. W przypadku liftingu specjaliści Euro NCAP we współpracy z producentem określają, czy pierwotne wyniki testów dla danego modelu można przenieść na odświeżoną wersję.

Okresowa ważność gwiazdek oraz systematyczna kontrola stanu wyposażenia ma duże znaczenie w przypadku modeli, które są w produkcji przez długi czas. Najbezpieczniejsze samochody sprzed 10-15 lat zapewniają dużo mniejszą ochronę niż obecnie produkowane auta. Flagowym tego przykładem jest Fiat Grande Punto, który w 2005 roku otrzymał w testach zderzeniowych Euro NCAP maksymalną liczbę gwiazdek. Powtórne badanie przeprowadzone w 2017 roku zakończyło się fatalnym wynikiem. Euro NCAP nie przyznało temu modelowi żadnej gwiazdki. To pokazuje przepaść, jaka dzieli współcześnie produkowane pojazdy od ich odpowiedników sprzed dekady. Nowe generacje to dużo bezpieczniejsze auta, wyposażane w innowacyjne rozwiązania technologiczne, które jeszcze kilkanaście lat temu były nieosiągalne.

Najbezpieczniejsze samochody 2022 według Euro NCAP

Do tej pory przeprowadzono dopiero część testów zaplanowanych na 2022 rok. Jak na razie Euro NCAP opublikował już zestawienia w kategorii:

• Małe auta rodzinne

DS 4 oraz Peugeot 308 są dostępne w leasingu oraz wynajmie długoterminowym od iBemo. Model DS 4 otrzymał dwie oceny w zależności od wersji wyposażenia.

• Małe auta terenowe

Volvo C40 Recharge jest dostępneoraz DS 4 są dostępne w ofercie iBemo.

• Duże auta rodzinne

Mercedes-Benz w klasie E jest dostępny w leasingu i wynajmie długoterminowym od iBemo. W kolejnych miesiącach z pewnością zestawienia zostaną uzupełnione m.in. o kategorie:

• limuzyny,
• VAN-y,
• pick up-y,
• auta hybrydowe i elektryczne.

Po przetestowaniu odpowiedniej ilości samochodów w danym roku Euro NCAP publikuje po jego zakończeniu listę pojazdów, które osiągnęły najlepsze wyniki w swoich kategoriach. W zestawieniu za rok 2021 znalazły się także modele dostępne w ofercie iBemo. Zwycięzcy z poprzedniego roku to:

• w kategoriach Limuzyna oraz Auto elektryczne zwyciężył Mercedes-EQ EQS, który uzyskał ocenę 5 gwiazdek i następujące wyniki w badanych obszarach bezpieczeństwa:
  • ochrona dorosłych – 96%
  • ochrona dzieci – 91%,
  • ochrona pieszych – 76%,
  • systemy bezpieczeństwa 80%.
• w kategorii Mały samochód terenowy zwyciężył Nissan Qashqai, który uzyskał ocenę 5 gwiazdek i następujące wyniki w badanych obszarach bezpieczeństwa:
  • ochrona dorosłych – 91%
  • ochrona dzieci – 91%,
  • ochrona pieszych – 70%,
  • systemy bezpieczeństwa - 95%.

Warto pamiętać, że przyznanie pięciu gwiazdek w testach zderzeniowych euro NCAP jest tylko jednym z elementów wpływających na bezpieczeństwo. Kluczowe znaczenie mają umiejętności oraz sposób zachowania kierowcy w czasie jazdy. Jeśli osoba prowadząca pojazd zacznie łamać przepisy i prowokować niebezpieczne sytuacje na drodze, to nie pomogą nawet najnowocześniejsze systemy zamontowane w pojeździe.