Co to jest Inteligentny Asystent Prędkości?

Inteligentny Asystent Prędkości (Intelligence Speed Assistance) to system pomagający unikać przekraczania dozwolonej prędkości. Urządzenie automatycznie dostosowuje prędkość auta do ograniczeń, które odczytuje z rozpoznanych znaków drogowych. Inteligentny Asystent Prędkości to kolejny element ADAS, czyli systemów wspomagania kierowcy, do których zaliczamy również:

  • asystenta pasa ruchu,
  • tempomat,
  • asystenta parkowania,
  • system wykrywania martwego pola,
  • system wykrywania spadku koncentracji kierowcy.

Jak działa Inteligentny Asystent Prędkości?

Ogranicznik prędkości montowany we wszystkich nowych typach aut musi informować kierowcę o ograniczeniu prędkości. Można rozróżnić trzy rodzaje systemu ISA:

  • Otwarty – jest to najprostsza forma systemu ISA. Kierowca jest powiadamiany o ograniczeniu prędkości za pomocą dźwięku oraz komunikatów wizualnych. To jednak prowadzący pojazd samodzielnie decyduje, czy chce zwolnić.
  • Półotwarty – w tym wariancie pojawia się pierwsza ingerencja w prowadzenie pojazdu. System odczytuje ograniczenie prędkości i zwiększa opór pedału gazu po jego przekroczeniu. Kierowca może utrzymać wyższą prędkość, ale wymaga to użycia większej siły podczas przyspieszania. Mocniejsze wciśnięcie pedału gazu w czasie jazdy wyłącza system.
  • Zamknięty – jest to najbardziej złożona wersja ISA. System automatycznie zmniejsza prędkość pojazdu po odczytaniu ograniczenia na danym odcinku. Ta wersja ISA może występować w wariancie obligatoryjnym i dobrowolnym (kierowca może wyłączyć działanie systemu).

Minimalny wymóg zawarty w przepisach zakłada, że system ma przez maksymalnie 5 sekund informować kierowcę za pomocą sygnału dźwiękowego o powodowaniu zagrożenia. Każdy z producentów może oczywiście wdrożyć rozwiązania, które będą jeszcze bardziej ingerować w jazdę.

System ISA nie wpływa na działanie hamulców. Inteligentny asystent zmniejsza siłę napędową pojazdu oraz moment obrotowy układu przenoszenia napędu, aby ograniczyć prędkość pojazdu. Dlatego nie należy mieć obaw, że w czasie jazdy samochód nagle zahamuje, stwarzając niebezpieczeństwo na drodze.

Skąd system ISA czerpie informacje na temat ograniczeń prędkości? Urządzenie wykorzystuje GPS oraz system rozpoznawania znaków drogowych. W początkowych założeniach system ISA miał się automatycznie aktywować przy każdym uruchomieniu silnika lub otwarciu drzwi pojazdu. Ostatecznie istnieje opcja jego czasowej dezaktywacji przed rozpoczęciem jazdy lub w jej trakcie przez mocniejsze wciśnięcie pedału gazu. Warto jednak pamiętać, że system ISA automatycznie aktywuje się przy kolejnym otwarciu drzwi auta. Brak opcji wyłączenia systemu potencjalnie mógłby stwarzać poważne zagrożenie na drodze. Powodem może być zarówno usterka ISA, jak i działanie systemu w trakcie wykonywania manewru wyprzedzania.

Dodatkowo zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej Inteligentny Asystent Prędkości ma rejestrować informacje na temat każdej dezaktywacji systemu oraz stylu jazdy kierowcy. Taki pakiet danych będzie następnie przekazywany producentowi danego pojazdu oraz wybranym organom UE w celu analizy. Do połowy 2024 roku producenci będą zbierać dane na temat systemu, aby zweryfikować jego prawidłowe funkcjonowanie. Analizowane będzie to, jak ISA radzi sobie z nowymi drogami czy remontami, których nie da się uwzględnić w nawigacji. Wszystkie dane mają być przesyłane anonimowo, aby nie można było ich połączyć z konkretnym pojazdem i jego właścicielem. Dodatkowo do końca 2025 roku Komisja Europejska dokona oceny działania systemu.

Z pewnością w chwili, gdy Inteligentny Asystent Prędkości ISA stanie się powszechny, powróci temat bardziej restrykcyjnych przepisów związanych z jego użytkowaniem. Dotyczy to przede wszystkim możliwości dezaktywacji.

Od kiedy obowiązuje ISA – inteligentny ogranicznik prędkości w samochodzie?

Inteligentny Asystent Prędkości ISA jest od 6 lipca tego roku (2022) obowiązkowo instalowany we wszystkich nowo homologowanych samochodach osobowych, autach dostawczych, pojazdach ciężarowych oraz autobusach. W przypadku aut ze starszą homologacją ISA stanie się obowiązkowe od 7 lipca 2024 roku. Przepisy Unii Europejskiej wymagają, aby producenci zapewnili niezawodność systemu przez co najmniej 14 lat od daty produkcji pojazdu. Dzięki temu praca całego układu będzie monitorowana przez wiele lat. W efekcie da to obszerny materiał do analiz i dalszego rozwoju systemu.

Zgodnie z przyjętymi przez Unię Europejską przepisami producenci pojazdów są zobligowani do przekazywania organom udzielającym homologacji następujących danych:

  • wskaźniki czasu jazdy lub pokonanej odległości przy włączonym i wyłączonym systemie ISA,
  • wskaźniki czasu jazdy lub pokonanej odległości przy przestrzeganych i omijanych ograniczeniach prędkości,
  • średni czas, jaki upłynął od włączenia do wyłączenia ISA przez kierowcę.

W myśl przepisów aktualizacje Inteligentnego Asystenta Prędkości mają być bezpłatne przez pierwsze 7 lat. Po upływie tego czasu producenci mogą pobierać opłatę za aktualizacje bazy danych lub samego oprogramowania.

ISA – ważny element inicjatywy Vision Zero

Inteligentny Asystent Prędkości jest jednym z wielu elementów niezbędnych do zrealizowania celu wyznaczonego przez inicjatywę Vision Zero. W 2021 roku na drogach całej Unii Europejskiej zginęło prawie 20 tysięcy osób. W ciągu ostatniej dekady liczba ofiar śmiertelnych spadła o 36%. Komisja Europejska nadal intensywnie pracuje nad poprawieniem tych statystyk. Przygotowywane są przepisy, które mają do 2030 roku zmniejszyć liczbę ofiar o połowę w porównaniu do 2020 roku. To element projektu Vision Zero, którego celem jest wyeliminowanie do 2050 roku wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym.

Obecnie najbezpieczniejsze są drogi w Norwegii i Szwecji, gdzie ginie mniej niż 20 osób w przeliczeniu na milion mieszkańców. Na przeciwległym biegunie znajduje się Rumunia. Wskaźnik przekracza tam 90 osób w przeliczeniu na milion mieszkańców. W Polsce wynosił on 59 za cały 2021 rok przy 77 osobach w 2019 roku. To najlepiej pokazuje skalę postępów w zakresie bezpieczeństwa w naszym kraju. Średnia dla całej Unii Europejskiej to 44 ofiary śmiertelne na milion mieszkańców.

Inteligentny Asystent Prędkości – jakie są największe zalety ISA?

Podstawowym założeniem i zaletą systemu ISA jest zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Według statystyk policji za 2021 rok niedostosowanie prędkości do panujących warunków było drugą najczęstszą przyczyną wypadków drogowych. Największym atutem ogranicznika prędkości w samochodzie jest zmniejszenie ryzyka wypadku. To jednak nie koniec zalet tego rozwiązania.

ISA ułatwia przestrzeganie ograniczeń prędkości, a tym samym chroni kierowcę przed popełnieniem wykroczenia. Dzięki inteligentnemu asystentowi prędkości można uniknąć mandatu. System ISA ma także bezpośredni wpływ na styl jazdy. Inteligentny Asystent Prędkości pozwala uniknąć konieczności gwałtownego hamowania. W efekcie sama jazda staje się bardziej płynna i zbliżona do zasad ecodrivingu. To przekłada się na niższe zużycie paliwa. Jazda z systemem ISA jest także bardziej ekologiczna.

System ISA – czy Inteligentny Asystent Prędkości ma jakieś słabe punkty?

Inteligentny Asystent Prędkości to technologia, która z pewnością wymaga rozwoju i wprowadzenia wielu udoskonaleń. Najlepiej wdrażać je na podstawie danych zebranych podczas praktycznego użytkowania. Już teraz można wskazać kilka elementów, które w najbliższej przyszłości mogą wymagać poprawy. Zarówno koncerny samochodowe, jak i stowarzyszenia producentów pojazdów punktują konkretne mankamenty ISA. Wśród najczęściej wymienianych problemów są:

  • nieprawidłowe lub nieaktualne dane o ograniczeniach prędkości (mapy w nawigacji nie uwzględniają wszystkich ograniczeń),
  • niezdolność do odczytania przez ISA informacji na znaku, który jest np. zabrudzony lub zasłonięty gałęzią, w wyniku czego kierowca nie otrzymuje informacji o ograniczeniu prędkości,
  • niezdolność do przewidzenia każdej sytuacji, która może pojawić się na drodze (wypadki, roboty drogowe) czy złych warunków pogodowych.

Biorąc pod uwagę wszystkie zalety systemu ISA, warto pamiętać, że jest on jedynie wsparciem dla kierowcy. Pełna odpowiedzialność spoczywa na prowadzącym pojazd. Jednocześnie ISA to kolejny element wyposażenia aut poprawiający bezpieczeństwo, a jednocześnie zmierzający w kierunku autonomizacji jazdy. Więcej informacji na ten temat znajduje się w osobnym artykule – Czy samochody autonomiczne są przyszłością motoryzacji?